Program zajęć fakultatywnych:
Podróże edukacyjne - od antyku do czasów nowożytnych




1. Zajęcia przeznaczone są dla studentów WSE wszystkich kierunków i specjalności oraz studentów z innych wydziałów
2. Liczba godzin: 30
3. Forma zajęć: wykład/konwersatorium


  
  

4. Oczekiwane efekty kształcenia:
- zapoznanie słuchaczy ze zjawiskiem i skalą podróżowania w różnych epokach, z rodzajami i motywami podejmowania podróży, wpływem podróży na rozwój jednostki
- słuchacze zdobędą umiejętność analizowania źródeł historycznych zarówno pisanych jak i innych – kartograficznych, ikonograficznych
- słuchacze poznają walory edukacyjne podróżowania dawniej i współcześnie


5. Treści programowe: Wiedza o świecie w starożytności, średniowieczu i czasach nowożytnych. Warunki i technika podróżowania. Podróże lądowe i drogą wodną (morskie i śródlądowe). Motywy podejmowania podróży, rodzaje podróży – edukacyjny aspekt podróżowania i podróże edukacyjne. Podróże w starożytności. Średniowieczne wędrówki po wiedzę i umiejętności – scholarzy i czeladnicy. Renesansowe podróże edukacyjne wśród innych typów podróżowania. Orszak w podróży – podróż w samotności, samowtór, samotrzeć i w orszaku towarzyszy i sług. Źródła – instrukcje rodzicielskie, traktaty apodemiczne, diariusze podróży, korespondencja. Kierunki podróży edukacyjnych Polaków w XVI-XVII wieku. Podróże pań w epoce nowożytnej. Podróże w ikonografii.



6. Warunki zaliczenia:
- obecność na zajęciach, aktywność
- opracowanie wybranej podróży edukacyjnej na podstawie zachowanych źródeł i literatury

7. Wybrana literatura:
Bratuń M., „Ten wykwintny, wykształcony Europejczyk”. Zagraniczne studia i podróże edukacyjne Michała Jerzego Wandalina Mniszcha w latach 1762-1768, Opole 2002
Bratuń Marek, Podróże edukacyjne - na podstawie nie wydanej korespondencji Michała Jerzego Wandalina i Józefa Mniszchów obejmującej lata 1761-1768, w: Duktem czasów. Księga pamiątkowa ku czci profesora Mariana Kaczmarka, Opole 1996, s. 39-58
Cassone L., Starożytni żeglarze Basenu Morza Śródziemnego, Warszawa 1965
Dziechcińska H., Podróż - jej miejsce w świadomości społecz­nej, w: Odrodzenie i Reformacja w Polsce, t.33, 1988, s. 27-51
Freylichówna J., Ideał wychowawczy szlachty polskiej w XVI i początku XVII w., Warszawa 1938
Kaczorowski W., Wychowanie Janusza Radziwiłła w świetle instrukcji rodzicielskiej, Sprawozdania. Opolskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Wydział I Nauk Historyczno-Społecznych nr 19, 1984
Kurdybacha Ł., Pedagogika szlachecka XVI i XVII wieku w świetle instrukcji rodzicielskich, w: Ł. Kurdybacha, Pisma wybrane, t. 3, Warszawa 1976, s. 33-56
Manikowska H., Jerozolima – Rzym – Compostella: wielkie pielgrzymowanie u schyłku średniowiecza, Warszawa 2008
Mączak A., Życie codzienne w podróżach po Europie w XVI-XVIII wieku, Warszawa 1978
Mączak A., Peregrynacje. Wojaże. Turystyka, Warszawa 1984
Ohler N., Życie pielgrzymów w średniowieczu. Między modlitwą a przygodą, Kraków 2000
Olędzka-Frybesowa A., Drogami średniowiecznej Europy, Kraków 1997
Peregrinationes : pielgrzymki w kulturze dawnej Europy, red. H. Manikowska, H. Zaremska, Warszawa 1995.
Pietrzyk Z., W kręgu Strasburga. Z peregrynacji młodzieży z Rzeczypospolitej polsko-litewskiej w latach 1538-1621, Kraków 1997
Przyboś A., Podróż królewicza Władysława Wazy do krajów Europy Zachodniej w latach 1624 - 1625 w świetle ówczesnych relacji, Kraków 1977
Sajkowski A., Nad staropolskimi pamiętnikami, Poznań 1962
Sajkowski A., Włoskie przygody Polaków. Wiek XVI-XVIII, Warszawa 1973.
Sokołowski W., Studia i peregry­nacje Janu­sza i Krzysztofa Radziwiłłów w latach 1595-1603 (Model edukacji syna magnac­kiego na przeło­mie XVI i XVII wieku), w: Rozprawy z Dziejów Oświaty 35, 1992, s. 3-35
Strzelczyk J., Średniowieczny obraz świata, Warszawa 2004
Targosz K., Jana Sobieskiego nauki i peregrynacje, Warszawa 1985
Żołądź D., Podróże edukacyjne Polaków w XVI i XVII wieku, w: J. Hellwig, W. Jamrożek, D. Żołądź, Z prac poznańskich historyków wychowania, Poznań 1994, s. 29-63
Żołądź D., Przyczyny "dziatek do Niemiec wysyłania", Przegląd Edukacyjny 1, 1994, s. 5 - 15
Żołądź-Strzelczyk D., Instrukcje rodzicielskie jako źródło do badania dziejów wychowania XVI i XVII wieku, w: Konteksty i metody w badaniach historyczno-pedagogicznych , red. T.Jałmużna, I. Michalska, G. Michalski , Łódź 2004, s. 161-171

Podróże edukacyjne – wybór do przygotowania prezentacji
1. Jerzy Ossoliński zapiski w pamiętniku i instrukcja ojca
2. Sobieskich w świetle instrukcji Jakuba
3. Aleksandra i Jerzego Lubomirskich w świetle instrukcji ojcowskiej
4. Jasia Ługowskiego w świetle korespondencji
5. Radziwiłłów w świetle testamentów
6. wskazówki Andrzeja M. Fredry w instrukcji i innych pismach
7. Jan i Marek Sobieski – relacja Gawareckiego
8. Jakub Sobieski – diariusz
9. Jan Heidenstein – relacja z podróży
10. Jan Rybiński
11. Jana Stanisława i Aleksandra Jana Jabłonowskich w świetle instrukcji
12. Krzyskich – relacja Rywockiego
13. Teodora Billewicza w świetle diariusza podróży
14. Zygmunta Opackiego w świetle diariusza podróży


1-wszy etap prac – poszukiwania bibliograficzne
2-gi etap – przygotowanie opisu podróży, w formie prezentacji z wykorzystaniem informacji z literatury, źródeł ikonograficznych: a o człowieku, źródle i podróży
3-ci przedstawienie prezentacji na zajęciach